O filmie

Niemiecka blokada Leningradu podczas II Wojny Światowej trwała nieomal trzy lata. Pochłonęła życie około miliona zagłodzonych na śmierć mieszkańców miasta i była w rękach propagandy wojennej jednym z najlepszych narzędzi do prezentacji woli walki w sowieckim społeczeństwie. Jednak już w kilka lat po zakończeniu wojny, w wyniku politycznych starć Stalina z przywódcami partyjnymi, którzy podczas oblężenia zdobyli sobie sławę i poparcie ludu dawnej stolicy Rosji, kurs państwa wobec dziewięćsetdniowej obrony miasta uległ zmianie. Agresywną heroizację zastąpiono wyciszeniem. Muzeum upamiętniające blokadę zamknięto na cztery dekady, a na tych, którzy ją przetrwali, różnego rodzaju naciskami wymuszono, aby wymazali przeszłość z pamięci. We współczesnym Sankt Petersburgu nadal słychać ścierające się ze sobą echa dwóch sztucznych interpretacji nałożonych na dawną tragedię. Z jednej strony oblężenie ukazuje się jako coś irracjonalnie wstydliwego, z drugiej - jako heroiczny czyn, pozbawiony śladu cienia.

O tym, jak naprawdę wyglądało życie w oblężonym Leningradzie, opowiadają w filmie weterani zdarzeń. Z trudem przełamując barierę milczenia i popadając często w wiernopoddańcze uwielbienia dla Stalina, wspominają realia egzystencji w mieście, rozmiary klęski głodu, akty kanibalizmu i śmierć swoich bliskich. Ich wstrząsające relacje ilustrują w filmie pieczołowicie dobrane materiały archiwalne: kroniki filmowe, tajne reporty NKWD. Dzięki temu film zmienia się w niezwykle osobisty, choć zarazem obiektywny obraz.

Wśród rozmówców zdarzają się jednak krytycy zarówno czasów stalinowskich, jak i dzisiejszej Rosji. Właśnie ich wypowiedzi i uporczywie powracające w filmie zdjęcia pompatycznych parad wojskowych z okazji Dnia Zwycięstwa, stanowią silny kontrapunkt dla całego tematu. Uwidaczniają, iż pod pretekstem historii o wojennym Leningradzie, opowiada się tu raczej historię o fałszowaniu historii, o jej interpretowaniu i używaniu dla doraźnych celów politycznych.

Wybrane nagrody i festiwale /Selected festivals and awards: 2011 - IDFA, Nagroda dla Najlepszego Holenderskiego Filmu Dokumentalnego/International Documentary Festival Amsterdam, Award for the Best Dutch Documentary, 2011 - ArtDocFest Moskwa Specjalna Nagroda Jury dla Długometrażowego Filmu Dokumentalnego/ArtDocFest Moscow, The Special Jury Prize for Long Documentary Film